ԿԱՆԱՉ ՀԻԼ (GREEN CARDAMOM)

       

         Հիլ, կարդամոմ կամ կարդամոն աճում է Հարավային Հնդկաստանի լեռնային խոնավ անտառներում, մշակվում է նաև Շրի Լանկայում, Հնդկաչինում և Հարավային Չինաստանում: 

Կանաչ հիլ (green cardamom)

     Արմատներով գալիս է այն Հնդկաստանից և Նեպալից: Լինում են կանաչ և մուգ շագանակագույն: Կանաչ հիլն ամենատարածվածն է աշխարհում: Այն ունի անուշ հոտ և յուրօրինակ սուր համ:

   Տերևները նշտարաձև են՝ երկշարք դասավորված վեգետատիվ ընձյուղի վրա: Ծաղիկները բաց կանաչավուն են՝ հուրանում հավաքված: Պտուղը եռաբուն տուփիկ է: Սերմերը մանր են, գորշ կարմրավուն, կնճռոտված, անկանոն ձևի, հոտավետ և որպես համեմունք օգտագործվում է խոհարարության մեջ: Սերմերում պարունակվող եթերային յուղը (3,5-7%)կիրառվում է սննդի, ծխախոտի արտադրության և բժշկության մեջ:

    Այս համեմունքը աշխարհի 3-րդ ամենաթանկ համեմունքն է՝ զաֆրանից և վանիլից հետո: 

   Հիլը հատիկ վիճակում օգտագործում են թեյի, բրնձի և մի շարք արևելյան քաղցրավենիքների, իսկ աղացած վիճակում՝ հնդկական տարբեր մասալաների պատրաստման մեջ: Այն կազմում է համեմունքների տարբեր խառնուրդների անբաժան մասնիկը:

    Հիլն Հարավային Ասիայում մինչև օրս օգտագործվում է  որպես ավանդական դեղամիջոց ատամների ու լնդերի բորբոքման, ստամոքսի հիվանդությունների, մարսողական խնդիրների և երիկամներից քարերի հեռացման համար: Այն համարվում է նաև հակաթույն՝ օձերի և կարիճների խայթոցների դեմ :

ՀԱՎԻ ԿԱՐԻ (CHICKEN CURRY)

       Այսօր միասին պատրաստելու ենք հնդկական մի շատ համեղ ճաշատեսակ՝  հավի կարիի /chicken curry/: Հավի մսով ու համեմունքներով ուտեստ: Այն այսօր պատրաստելու ենք իմ շատ լավ ընկեր՝ Լիաննա Բեգլարյանի բաղադրատոմսով: Ի դեպ՝ Լիաննան  մասնագիտությամբ կենսաբան է, ամուսնացած է, և այժմ ապրում է Դելիում:

        Եվ այսպես հավի կարին պատրաստելու համար մեզ անհրաժեշտ է՝

• 1 կգ. հավի միս,
• 3-4 հատ միջին չափի սոխ,
• 3 հատ փոքր լոլիկ,
• 5-6 պճեղ սխտոր /ըստ ճաշակի/,
• կոճապղպեղ /իմբիր/, կամ փոշին 0,5թ/գ.,
•  1 ճ/գ. "կարի մասալա" /curry masala/, /Masala-հնդկերեն նշանակում է համեմունքների փունջ/,
•  3-4  ճ/գ. ձեթ:

        Կարի մասալայի համար մեզ անհրաժեշտ է՝

• 2 ճ/գ. համեմի սերմի փոշի, 
• 1,5 ճ/գ., կարմիր պղպեղ,
• 0,5 թ/գ. քրքում /turmeric/,
• 0,5 թ/գ.  սև պղպեղ,
•  "գարամ մասալա" /garam masala/ շատ քիչ, 0,25թ/գ:

     "Գարամ մասալան" համեմունքների փունջ է, որն իր մեջ ներառում է 8-12 տեսակի համեմունք: Հաջորդ նյութերում կներկայացնեմ, թե ինչպես պատրաստել "գարամ մասալա": Կարծում եմ հայկական քիմքին հաճելի է առանց "գարամ մասալայի", ամեն դեպքում ես կգրեմ "գարամ մասալա" պատրաստելու եղանակը:

        Միսը մի քանի ժամ առաջ  դնում ենք աղաջրի մեջ: 

     Հավի կարին պատրաստելու համար ձեթը լցնում ենք թավայի մեջ և թողնում, որ լավ տաքանա: Մի քանի րոպե հետո ավելացնում ենք նախօրոք մանր կտրտված սոխը և թողնում այնքան ժամանակ, որ ստանա վարդագույն երանգ: 

Սոխ

      Սոխը վարդագույն երանգ ստանալուց հետո ավելացնում ենք մանր կտրտված լոլիկը և թուլացնում ենք կրակը:

Լոլիկ

 Բերանը փակում ենք, բայց ժամանակ առ ժամանակ խառնում ենք, որ չվառվի:

      Եթե զգում եք ջրային մասը քիչ է, ապա ավելացրեք շատ քիչ ջուր:

 Եփում ենք 10 րոպե, այնուհետև ավելացնում ենք աղ ըստ ճաշակի ու կարի մասալա: Մի քանի րոպե եփելուց հետո ավելացնում ենք հավի մսի կտորները, փակում ենք բերանը, թուլացնում ենք կրակն ու շարունակում եփել: Եփում ենք մոտ կես ժամ:

      Ժամանակ առ ժամանակ խառնում ենք, որ չկպնի տակը: Երբ ձեթը առանձնանում է, նշանակում է եփել է: Անջատում ենք կրակը, և ըստ ցանկության ավելացնում ենք համեմ:

Հավի կարի /chicken curry/

    Բարի ախորժակ

    Շնորհակալություն Լիաննային իր փորձով մեզ հետ կիսվելու համար:

ՀԱՐՍՆԱՑՈՒՆ ՏՐԻՉԻԻՑ

      Տիրուչիլապալի կամ Տրիչի, Տիրուչին քաղաք է Հնդկաստանի Թամիլ Նադու նահանգում: Տրիչին այս նահանգի 4-րդ քաղաքն է: Մադրասից  այն գտնվում է հարավ՝ 322 կմ հեռավորության վրա: Տրիչիի մասին մանրամասն կպատմեմ ավելի ուշ...

            Վերջերս գնացել էինք այնտեղ հարսանիքի: Արդեն նախկին հարսանեկան նյութում խոսել եմ այն մասին, որ այստեղ հարսանիքները տարբերվում են իրարից: Այն պայմանավորված զույգի կրոնական պատկանելությունից, դասային աստիճանից և այլ հատկանիշներից: Այս անգամ մեր նորապսակները քրիստոնյաներ են և պսակադրությունը  տեղի է ունեցել մի գեղեցիկ  եկեղեցում: Պսակադրությունը տևեց երկու ժամ:

               Մանուշակագույն երանգով էին զարդարված  եկեղեցին ու հարսանյաց սրահը: Ասեմ ավելին հյուրերի մեծ մասն էլ էր կրում նույն գույնի սարիի: Եկեղեցու արարողության ժամանակ հարսը կրում էր սպիտակ, գեղեցիկ, մետաքսե սարիի, իսկ հետո արդեն՝ մանուշակագույն մետաքսե սարիի:

         Այդ օրը առավոտյան մոտիկ, հարազատ մարդկանցով հավաքվել  էին Տրիչիի գեղեցիկ հյուրանոցներից մեկում: Բարեկամները պատրաստել էին հետաքրքիր միջոցառում զույգի համար՝ երգի, բանաստեղծության ու հումորային անակնկալների տեսքով, որին ես հաճույքով հետևում էի, քանի որ այն նոր էր ինձ համար: 

       Ավելի ուշ կողքի սրահում բոլորիս սպասում էին ավանդկան  հարավային հնդկական սեղանները: Իմ "ափսեն" ուներ այս տեսքը:

Ահա և իմ  "ափսեն"

        Բանանի տերևներ են դնում բոլոր հյուրերի առջև, ովքեր արդեն նստել են սեղանների շուրջը, որից հետո հերթով մոտենում են մատուցողները՝ ուտելիքներով լի մեծ տարրաններով ու կամաց-կամաց հյուրասիրում հյուրերին:  

       Ինձ համար այսքան տարբեր հյուրասիրությունից հետո շփոթված էի...

       Եվ ահա բոլորը եկեղեցու ներսում են ու սպասում են հարսնացուին:

       Եկեղեցին զարդարված էր շատ գեղեցիկ:

         Ահա կամաց-կամաց եկեղեցի է մտնում հարսը՝ առջևից քայլում են մանկահասակ աղջիկները՝ գեղեցիկ ծաղկեփնջերով, այնուհետև միջին տարիքի աղջիկները՝ ծաղկեփնջերով և  հասուն աղջիկները, որոնք  ապագա հարսնացուներ են: Քայլելու ընթացում նրանք ծաղկեթերթիկներ էին  լցնում  ճանապարհին:

Հարսնաքույր

Հարսնաքրոջից հետո եկեղեցի է մտնում հարսը իր հայրիկի հետ:

         Յուրաքանչյուր նստատեղի վրա դրված էին փոքր բրոշյուրներ, որտեղ ներկայացված էր ողջ երգացանկն ու արարողության ընթացակարգը: Ցանկացողները կարող էին կարդալ և հետևել ընթացքին:

            Ընթացքում բոլորին բաժանվեցին  ծաղկեթերթիկներ, որը մենք պետք է լցնեինք զույգի վրա եկեղեցուց դուրս գալու ժամանակ:

Եվ ահա եկեղեցու բակում նորապսակները նկարվում են հյուրերի հետ:

          Եկեղեցու արարողությունից հետո ուղևորվեցինք շքեղ մի  հյուրանոց, որտեղ տեղի էր ունենալու հարսանյաց հանդեսը: Հրավիրվածների թիվը անցնում էր 2000-ը:

     Սրահը նույնպես զարդարված էր շատ գեղեցիկ, և ինչպես բոլոր հնդկական հարսանիքներ ժամանակ հյուրերը շարք էին կանգնել՝ իրենց նվերը փոխանցելու և նկարվելու համար: Մենք որոշեցինք նստել և հետևել ընթացքին, քանի որ մոտենալ հնարավոր չէր: Մի երկու ժամ սպասելուց հետո որոշեցի շարք կանգնել:

            Արդեն շարքում եմ... 

            Ընթացքում հասցրեցի մի քանի անգամ նկարվել:

              Եվ ահա մեր նկարը նորապսակների հետ:

             Շնորհավորում եմ նրանց: Անսահման Սեր և երջանկություն մաղթում:

ՉԱՄԱՆ (CUMIN)

         
         Չաման ( քիմոն կամ քիմիոն, քեմոն, զիրե, ճապուռ)

Չաման

       Գիտական անվանումն է՝ carus carve: Սերմերը գտնվել են Ք.Ա.3-րդ հազարամյակում կառուցված ցցաշեն բնակատեղիներում: 

   Չամանի սերմը հնագույն համեմունք է: Այն  աճում է նաև Հնդկաստանում, Հայաստանում, որի սերմերն օգտագործում են բազմազա խոհանոցներում թ՛ե ամբողջական և  թ՛ե արդեն փոշի վիճակում, որպես համեմունք: Այն ուժեղ համ ունի և պետք է օգտագործել շատ փոքր չափաբաժիններով:

      Կան տվյալներ, որ բույսը լայնորեն մշակվել է Փոքր Ասիայում Ք. Ա. 8-րդ դարում՝ հետաքրքիր է, որ այն երբեմն անվնում են Հայոց չաման կամ հայչաման:

    Բուժիչ հատկություններ ունի բույսի սերմը, պահպանման ժամկետը 3 տարի է: Պարունակում է մոտ 20 % ճարպային յուղ, 23 % սպիտակուց, 8 % եթերային յուղ, պիգմենտներ, ֆլավոններ, դաբաղանյութեր, հանքային աղեր, խեժանյութ: Լավացնում է ախորժակը, մարսողությունը, կանխարգելում և հանում է հարթ մկանների սպազմները, ունի խորխաբեր հատկություն, մաքրում է լորձը, կարգավորում միզարտադրությունը:

    Օգտագործում են գազերի կուտակման, դիսպեպսիայի, էնտերիտի, խոլեցիստիտի, մետեորիզմի և կոլիտի դեպքում: Ժողովրդական բժշկության մեջ խորհուրդ է տրվում այն օգտագործել որպես լակտացիան լավացնող, բրոնխները լայնացնող խորխաբեր միջոց:  

Չամանը երեք անգամ արագացնում է նիհարելու գործընթացը: Սննդաբանները նշում են, որ ճաշատեսակների մեջ չամանի օգտագործումն ավելորդ քաշից ազատվելու հեշտ միջոց է: 

      Այն առաջին հերթին արագացնում է նյութափոխանակությունը, ինչպես նաև օգնում է ազատվել խոլեստերինից:

   Չամանը որպես համեմունք կարելի է օգտագործել ցանկացած ճաշատեսակի մեջ օրական շուրջ 3-5 գրամ:

ՇՆՈՐՀԱՎՈՐ ՀԱՂԹԱՆԱԿԻ ՕՐԸ

   

        Շնորհավոր Հաղթանակի օրեր...

  Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 70-ամյակի առթիվ Չեննայիում Ռուսաստանի Հանրապետության հյուպատոսությունը կազմակերպել էր միջոցառում:

          

           Այն տեղի ունեցավ ռուսական մշակույթի և գիտության կենտրոնում:

    Միջոցառմանը իր ակտիվ մասնակցությունն է ունեցել Մադրասի հայկական համայնքը:

Պատվո հյուպատոս պարոն Սերգեյ Լ. Կոտով

             

      Պատվո հյուպատոս պարոն Սերգեյ Լ. Կոտովը ողջունեց հյուրերին, որից հետո սկսվեց համերգային ծրագիրը: 

            Ներկայացնում եմ նկարներ:

Մադրասի հայկական համայնքը

          Կրկին անգամ շնորհավորում եմ բոլորիս մայիսյան հաղթանակների առթիվ: 

ՀԱՄԵՄԻ ՍԵՐՄԵՐ

         Ինչպես խոստացել էի միասին սկսում ենք բացահայտել հնդկական խոհանոցը:

        Գրեթե բոլորիս միշտ հետաքրքրել է հնդկական խոհանոցը իր յուրահատուկ բույրով ու համով:

    Բոլոր երկրներում մարդիկ խոսում են հնդկական ճաշատեսակների, հնդկական համեմունքների մասին՝ յուրահատուկ համ ու հոտ, որ բնորոշ է միայն այս խոհանոցին: Եվ այսպիսով սկսում ենք ճանաչել համեմունքները առանձին-առանձին:

Համեմունքների փունջ

     Այսօր կխոսենք համեմի սերմերի մասին, որը շատ են օգտագործում հնդկական խոհանոցում: Այն ընդգրկված է ավելի քան 16 երկրների դեղաբանական ցանկերում:

Համեմի սերմեր

      Համեմի համ ու հոտ սիրողները այն օգտագործում են աղցանների և ճաշատեսակների մեջ՝ չիմանալով, որ այս խոտաբույսը շատ օգտակար ու բուժիչ հատկություններ ունի: Առավել օգտակար է սերմը, որն ունի լեղամուղ, հակաթութքային, ցավազրկող, վերքերն ամոքող, մարսողությունը կարգավորորղ և այլ հատկություններ:

    Համեմի սերմի օգտակարության մասին ավելին կարող եք կարդալ սեղմելով ներքևի հղումը:

      Հղում.

http://168.am/2014/05/06/361781.html